محقق کیست ؟ تحقیق چیست ؟ و تحقیقات انسانی و اجتماعی کدام اند ؟
تحقیق به معنی جستجو در یک موضوع به منظور کشف شناختی نو و بهتر از آن است ؛ مثل شناخت علل تورم در ایران طی ده ساله ی اخیر .
تحقیق در امور انسانی مجموعه جستارها ، و فعالیت هائی است که بنا به روشی علمی ( که موجود و مقبول عمومی در سطح جهان است ) ، توسط متخصصین امر ، به منظور شناخت بهتر پدیده ها و امور اجتماعی صورت گیرد .
محقق
محقق حقیقی کسی است که قبل از هرچیز :
- از کنجکاوی واقعی علمی برخوردار باشد
- تخصص جهانشمولی در موضوع مورد تحقیق داشته باشد
- در تحقیقات خود روشهائی با مقبولیت جهانی بکار ببرد ( مگر آنکه خود به کشف و تدوین روشی بزرگ و جهانپسند نائل آید که چنین امری ، به ویگه در کشورهای در حال توسعه ، در علوم انسانی و اجتماعی ، بسیار بعید می نماید ) .
روش تحقیق
هر موضوع از زندگی انسانی و اجتماعی ، روش یا روشهائی دارد که آن روش ها رشته ای خاص را به وجود آورده اند و مثلا" روشهای تحقیق و شناخت در جامعه « جامعه شناسی » را به وجود آورده است . در علوم انسانی و اجتماعی ، اصل بر تحقیق و روشی در آن است که مقبولیتی جهانی داشته باشد .
نتیجه یا نتایج تحقیق میبایست حکم یا احکامی باشند که پذیرشی جهانی داشته باشند .
تحقیق ، امری است جهانی ، و نه ملٌی ، فرقه ای ، شهری ، یا خاص فلان روستا یا هرآنچه که از ذهن یکنفر لابد خود بزرگ بین تراوش می کند . چنین تراوشاتی را معمولا" چیزی جز « عقیده شخصی » و « معتقدات گروهی و فرقه ای » و... نمی دانند .
تخقیق برای رسیدن به علم است و روش علمی روشی بلاتردید جهانی است و لاغیر .
ما در این رشته از نوشتارها تعاریفی جهانی از تحقیق را می پذیریم که از آنجمله تعریفی است از پروفسور ون دالن Van Dalen :
« تحقیق ، فعالیتی است منظم ، منطقی و نظام مند ، برای کشف حقایق ، بیان نظریه های جدید ، تصمیم گیری ها و بالاخره حلٌ مسائل »