موضوع علوم انسانی و اجتماعی
موضوع علوم انسانی و علوم اجتماعی ، واقعیت ها ، یعنی پدیده ها و امور ( کنش ها ی ) اجتماعی هستند .
پدیده یا پدیدار ، رویدادی است که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم قابل مشاهده باشد : زمین لرزه ، باران ، آفتاب و امثال آنها ( صرفنظر از علٌت یا علل وجودیشان و فعل و انفعالاتی که به پدیدار شدن آنها انجامیده است ) پدیده هائی طبیعی هستند .
هر آنچیز که به صورت یک شیء به چشم یا سایر حواس یا ذهن ما برسد چون واقعیت دارد یک پدیده است ؛ همین که چشم ما مستقیما" به یک درخت بیفتد یک پدیده را مشاهده کرده ئیم ؛ و همین که یک درخت به ذهن ما برسد چون چنین چیزی در عالم واقع وجود خارجی دارد باز هم ، و این بار به صورتی غیر مستقیم ، با یک پدیده سر و کار داریم .
هر امر یا فعل یا عمل یا کنش نیز یک پدیده است
هرکنشی که بین اعضاء جامعه اتفاق بیفتد ، واقعیت یا پدیده یا کنشی اجتماعی است که موضوع علوم اجتماعی را تشکیل می دهد : سلام و علیک کردن ، دست دادن ، سخنرانی در جمع ، بازی بین دو گروه فوتبالیست و ...
تمام اعتقادات ( اعتقادات اجتماعی ) ، عقاید مذهبی ( چون در عمل به دیگران نیز مربوط می شوند ) رفتارها ( رفتارهای اجتماعی ) ، زیبائی های زندگی که معیارهای جمع شدن افراد به عنوان اعضاء یک جامعه به دور یکدیگر در آن جامعه و زندگی اجتماعی بر آن اساس هستند ، و همین جامعه ای که بر این اساس پدیدار شده است و در مقابل هرعضو درونی و بیرونی خود و جامعه ای دیگر کارکرد دارد موضوعات علوم اجتماعی را تشکیل می دهند .
پس : کنش های اجتماعی که خود حاصل پدیده های اجتماعی هم هستند هسته اصلی جامعه و علوم مربوط به آن را تشکیل می دهند . این کنش ها :
- عمومیت داشته در سراسر جهان وجود دارند
- عینی بوده به اصطلاح وجود خارجی دارند
- اصلاح پذیر هستند که همین اصلاح پذیری آنان « برنامه ریزی » و « آمایش » را در چهارچوب مدیریت توسعه اجتماعی به وجود آورده است .
به این ترتیب مهمترین موضوعات علوم اجتماعی عبارتند از :
- رفتاری که سالهاست در یک جامعه ، به صحیح یا به غلط نهادینه شده به صورت آداب و عادات و رسوم و سنن در آمده اند و بیشتر موضوع انسان شناسی و مردم شناسی قرار می گیرند
- رفتار متداول یک جامعه که بیشتر در جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی مورد نظرند .
- وقایعی که در جامعه اتفاق می افتند مثل تصمیمات مدیران ، تصویب قوانین ، و...
- جریاناتی که اتفاق می افتند مثل کشف حجاب پس از تصویب قانون مربوطه ، انقلاب ، و...
- سازمان هائی که تشکیل می شوند مثل دادگستری ، دانشگاه ، شرکت بازرگانی
- نهاد هائی که در هرجامعه ای وجود دارند مثل خانواده ، مذهب ، دادو ستد ، و...
